Pieprzyki (inaczej znamiona barwnikowe) to skupiska komórek barwnikowych, czyli melanocytów. Zazwyczaj mają one podłoże genetyczne, czasem pojawiają się pod wpływem wirusów. Od rodzaju pieprzyka zależy, jak bardzo podatny jest on na rozwój nowotworu.
Duże ryzyko czerniaka – najbardziej złośliwego nowotworu skóry – występuje w przypadku zmian atypowych. Jak je rozpoznać? Pomocna jest tzw. metoda ABCDE. Znamiona ocenia się na podstawie:
A – asymetrii (im mniej symetryczne znamię, tym większe ryzyko czerniaka),
B – brzegów (zmiana atypowa ma brzegi nieregularne),
C – koloru (nierównomierny rozkład barwnika w obrębie pieprzyka),
D – wielkości (powyżej 5 mm średnicy)
E – ewolucji (czyli jakichkolwiek zmian wyglądu znamienia w ciągu ostatnich 3 miesięcy).
Jeśli znamiona spełniają któreś z wymienionych kryteriów, należy zgłosić się do dermatologa. Jak najszybciej należy wybrać się do specjalisty, jeśli znamię zaczyna swędzieć, łuszczyć się, krwawić albo coś się z niego sączy.
Istnieje kilka sposobów usuwania znamion na skórze. Oprócz elektrokoagulacji jest też metoda laserowa. W ten sposób można pozbyć się plam barwnikowych i innych, także tych głębiej zakorzenionych w skórze. Wiązka światła o bardzo dużej energii powoduje odparowanie znamienia powierzchniowo, możliwe jest też wycięcie głębokich zmian. W tym przypadku również można wykonać badanie histopatologiczne usuniętych tkanek. Gdy znieczulenie (zastrzyk lub maść) zacznie działać, lekarz wykonuje laserem tzw. strzały, które niszczą zmiany. Usunięcie jednej, w zależności od jej wielkości, trwa kilka minut. Większe znamiona usuwa się etapami – stopniowo są one spłycane. Między kolejnymi zabiegami robi się 4-8 tygodni przerwy. Ta metoda nie powoduje krwawienia i nie ma potrzeby zszywania, mniejsze jest też ryzyko powstania blizn.
Metoda chirurgiczna polega na wycięciu znamienia skalpelem po znieczuleniu miejscowym – kremem lub zastrzykiem. Usuwa się je z marginesem zdrowej skóry, aby mieć pewność, że nie pozostały żadne potencjalnie niebezpieczne tkanki. Po wycięciu pieprzyka zakłada się szwy i opatrunek. Lekarz usuwający znamię posługuje się taką techniką zakładania szwów, jaką stosuje się w chirurgii plastycznej, co oznacza, że po wygojeniu pozostaje praktycznie niewidoczna blizna.
