Witam serdecznie.
Przede wszyskim gorąco zachęcam do wizyty u psychoterapeuty. Niektóre osrodki akademickie oferują bezplatne konsultacje z psychologiem. Możesz również skorzystać z prywatnego gabinetu lub poradni zdrowia psychicznego.
Psychoterapia fobii społecznej polega na wykonywaniu systematycznych eksperymentów, które mają na celu zmianę sposobu myślenia o lęku i jego objawach.
Podstawowym problemem w zaburzeniach lękowych jest to, że dochodzi do "lęku przed lękiem", tzn. pacjent obawia się, że w danej sytuacji (np. wystapienia publicznego) wystąpią objawy lęku, które będą przykre, nasilone, nie do zniesienia. Dość typowe jest więc to, że na rok przed obroną pracy zaczynasz martwić się o to, że w jej trakcie wystąpią krępujące objawy. W fobii społecznej typowa jest obawa, że w takiej sytuacji objawy lęku spowodują krytykę ze strony otoczenia, będą powodem ośmieszenia się, odrzucenia.
W zaburzeniach lękowych dochodzi do "zamrożenia" wyobrażenia o lęku i unikania sytuacji.
W psychoterapii dąży się do zmiany sposobu interpretacji sytuacji oraz stopniowego nabierania doświadczeń związanych z pokonywaniem lęku i stawianiem się w sytuacji budzącej obawy. W wielu eksperymentach może pomóc terapeuta lub inna bliska osoba, demonstrując określone zachowania.
Załóżmy, że np. obawiasz się, że w sytuacji publicznej wystąpi drżenie rąk. Możesz wówczas zakładać: "Jeśli ludzie zauważą, że czyjeś ręce drżą, będą się śmiać i pokazywać palcami lub komentować głośno dziwne zachowanie". Alternatywna perspektywa jest jednak taka, że w miejscach publicznych większość ludzi jest zbyt zajęta swoimi sprawami, aby zwracać uwagę na innych, a nawet jeśli zauważą takie zachowanie, nie będą go wyśmiewać. Ćwiczeniem sprawdzającym, które założenie ma więcej wspólnego z rzeczywistością jest np. pójście do dużego sklepu, specjalne wywoływanie drżenia palców i obserwowanie reakcji otoczenia.
Osoby cierpiace na fobię społeczną, stosują często tzw. zachowania zabezpieczające, mające na celu ukrywanie objawów zdenerwowania. Takim zachowaniem jest np. noszenie golfu lub mocny makijaż, który ma ukryć rumieńce, mocne zaciskanie dłoni na przedmiotach, aby zapobiec drżeniu itp.
Powinnaś zadać sobie pytania: "Co robię, aby inni nie zauważyli, że się denerwuję?Jak upewniam się, że dobrze wypadam?"
Następnie należy rezygnować z takich zachowań i oceniać reakcję otoczenia.
Osoby z fobią społeczną często skupiają na sobie uwagę, próbując kontrolować reakcję organizmu, monitorować otoczenie, doszukując się objawów dezaprobaty czy braku zainteresowania u rozmówcy. Pomocne może być trenowanie odwracania uwagi od takich bodźców. Kolejnym ćwiczeniem jest więc rozpraszanie uwagi na bodźcach zewnętrznych, np. obserwowanie pomieszczenia, skupianie się na neutralnych bodźcach, np. przedmiotach, widoku za oknem itp.
W terapii fobii społecznej pomocne bywają techniki wyobrażeniowe: należy wyobrażać sobie, że jest się ocenianym pozytywnie, że pokonuje się trudności. Takie wizualizacje należy systematycznie powtarzać.
Istotnym aspektem psychoterapii fobii społecznej jest terapia nie tylko objawów, ale również przyczyn objawów. Czynnikiem wyzwalającym lęk społeczny jest często sytuacja doznania ośmieszenia, upokorzenia i powstanie negatywnego schematu dotyczącego własnej osoby, obniżonej samooceny. Zaburzenia tego typu często mają swoje źródło we wczesnym dzieciństwie. Odbudowanie poczucia własnej wartości jest podstawowym warunkiem skutecznej terapii i zmniejszenia ryzyka nawrotu objawów.
Polecam Ci książkę ćwiczeń dla pacjentów wydaną przez Alliance Press "Terapia lęku społecznego" autorstwa D. Hope'a i R. Heimberga oraz fora internetowe.
Z pozdrowieniami
