Witam!
Zasady leczenia i badania pacjenta bez jego zgody określa Ustawa z dn. 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego.
Art. 21.
1. Osoba, której zachowanie wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych może zagrażać bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, bądź nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, może być poddana badaniu psychiatrycznemu również bez jej zgody. (....)
2. Konieczność przeprowadzenia badania, o którym mowa w ust. 1, stwierdza lekarz psychiatra, a w razie niemożności uzyskania pomocy lekarza psychiatry - inny lekarz. Przed przystąpieniem do badania uprzedza się osobę badaną lub jej przedstawiciela ustawowego o przyczynach przeprowadzenia badania bez jej zgody.
3. W razie potrzeby lekarz przeprowadzający badanie zarządza bezzwłocznie przewiezienie badanego do szpitala. Przewiezienie takiej osoby z zastosowaniem przymusu bezpośredniego powinno nastąpić w obecności lekarza lub pielęgniarki
Art. 23. (Tzw. tryb nagły: gdy występuje bezpośrednie zagrożenia zdrowia lub życia: np. groźby samobójcze, które mają duże prawdopodobieństwo realizacji z przygotowywaniem środków, które miałyby pomóc w dokonaniu samobójstwa, czynna agresja wobec otoczenia).
1. Osoba chora psychicznie może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez zgody wymaganej w art. 22 tylko wtedy, gdy jej dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu tej choroby zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób.
2. O przyjęciu do szpitala osoby, o której mowa w ust. 1, postanawia lekarz wyznaczony do tej czynności po osobistym jej zbadaniu i zasięgnięciu w miarę możliwości opinii drugiego lekarza psychiatry albo psychologa.
Art. 29 (Tzw. tryb wnioskowy - nie dotyczy sytuacji nagłych).
Do szpitala psychiatrycznego może być przyjęta bez zgody osoba chora psychicznie:
1) której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego, bądź
2) która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że przyjęcie do szpitala psychiatrycznego przyniesie poprawę jej stanu zdrowia.
O potrzebie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego takiej osoby orzeka sąd opiekuńczy miejsca zmieszkania tej osoby na wniosek małżonka, krewnych w linii prostej, rodzeństwa lub osoby faktycznie sprawującej opiekę.
W tej sytuacji rodzina pacjenta może złożyć wniosek do rejonowego sądu rodzinnego o leczenie bez zgody. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia pacjenta, szczegółowo uzasadniające konieczność leczenia szpitalnego, wydane przez lekarza psychiatrę z publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Zaświadczenie jest ważne przez 14 dni.
W przypadku sytuacji nagłej: bezpośredniego zagrożenia życia - zwykle interweniuje pogotowie ratunkowe i policja, wówczas każda osoba, która jest świadkiem takiej sytuacji, może wezwać pomoc.
Wniosek do sądu rodzinnego o umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym może złożyć pełnoletni członek rodziny. Pani ojciec obecnie nie pozostaje w związku małżeńskim z matką, stąd nie może złożyć takiego wniosku. Taką zdolność mają natomiast dorosłe dzieci, rodzeństwo oraz rodzice pacjentki.
Można również rozważyć wystąpienie do sądu rodzinnego z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie.
Przesłanki ubezwłasnowolnienia całkowitego określa art. 13 Kodeksu cywilnego. Stwierdza on, iż osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek:
nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.
Przy orzekaniu ubezwłasnowolnienia sąd musi mieć na uwadze zwłaszcza dobro osoby, która ma być ubezwłasnowolnienia. Interesów innych osób nie bierze się tutaj pod uwagę.
Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie sąd ustanawia opiekę. Sąd opiekuńczy powołuje opiekuna po zakończonym przed sądem okręgowym postępowaniu o ubezwłasnowolnienie. Jeśli ubezwłasnowolniony pozostaje w związku małżeńskim, małżonek uzyskuje pierwszeństwo w sprawowaniu opieki. Opiekunem prawnym może równiez zostać ustanowiony rodzic pacjenta. Każdy, kogo sąd opiekuńczy ustanowi opiekunem, zobowiązany jest opiekę objąć.
Opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem ubezwłasnowolnionego, podlega przy tym dozorowi sądu opiekuńczego. Opiekun powinien uzyskiwać pozwolenie sądu opiekuńczego we wszystkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku ubezwłasnowolnionego.
Skutki ubezwłasnowolnienia całkowitego określa art. 13 Kodeksu cywilnego. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
Osoba ubezwłasnowolniona może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego lub zakładu opiekuńczo-leczniczego bez zgody (na wniosek osoby sprawującej opiekę).
Może Pani zgłosić się również do lekarza prowadzacego leczenie Pani Mamy i opowiedzieć o swoich obawach i wątpliwościach.
Z pozdrowieniami
