Witam serdecznie,
Jeżeli bez uchwytnej przyczyny dochodzi do spadku masy ciała, należy udać się do lekarza, który po zebraniu dokładnego wywiadu ukierunkuje proces diagnostyczny.
Zasadniczo utrata masy ciała jest wynikiem niedostatecznej podaży kalorii w stosunku do zapotrzebowania energetycznego organizmu lub zaburzeń przyswajania pokarmów (nieprawidłowe wchłanianie składników odżywczych). Nie należy jednak zapominać, że zapotrzebowanie kaloryczne wzrasta w przypadku zwiększonego zapotrzebowania metabolicznego. Jeżeli w takiej sytuacji nie będzie miał miejsca odpowiedni wzrost podaży kalorii, wówczas bilans energetyczny stanie się ujemny, co doprowadzi do zwiększonego spalania zapasowej tkanki tłuszczowej i obniżenia masy ciała.
Szukając przyczyny utraty masy ciała, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na sposób żywienia i określić, czy jest on właściwy zarówno pod względem ilościowym, tzn. czy kaloryczność spożywanych pokarmów jest odpowiednia w odniesieniu do zapotrzebowania energetycznego danej osoby, jak i pod względem jakościowym, czyli czy nie występują niedobory określonych składników pokarmowych (np. białek, nienasyconych kwasów tłuszczowych czy witamin). W tym celu należy przeprowadzić dokładny wywiad na temat sposobu żywienia. Jednocześnie koniecznie należy zwrócić uwagę na objawy towarzyszące chudnięciu, głównie ze strony przewodu pokarmowego, które mogłyby sugerować występowanie zaburzeń wchłaniania (m.in. takie jak wymioty, biegunka, bóle brzucha) oraz na objawy ogólne (np. gorączka), jak również zapytać o przebyte choroby (w szczególności przewlekłe, zakaźne czy psychiczne), stosowane leki czy zmianę trybu życia (zwiększenie aktywności fizycznej). Zalecałabym Pani konsultację z dietetykiem w celu oceny sposobu żywienia.
Pomocniczą rolę w diagnostyce niedoboru masy ciała odgrywają podstawowe badania laboratoryjne. Badanie moczu pozwala na wykrycie ucieczki z moczem białka, glukozy czy aminokwasów, a także na stwierdzenie galaktozurii lub pentozurii, przy czym należy pamiętać, że u osób dorosłych te dwie ostatnie choroby są niezwykle rzadkie.
Dzięki badaniu kału można stwierdzić obecność ziaren skrobi, niestrawionych włókien mięsnych lub nadmiernej ilości tłuszczu, co może przemawiać za występowaniem zaburzeń trawienia i wchłaniania pokarmów. Badanie to pozwala również na wykrycie krwi w stolcu czy stwierdzenie obecności pasożytów przewodu pokarmowego. W celu wykluczenia chorób wątroby należy ocenić aktywność aminotransferaz oraz GGTP w surowicy, proteinogram oraz wskaźnik protrombinowy, będący nieswoistym markerem zdolności wątroby do syntezy białek (w tym przypadku czynników krzepnięcia). Istotnym elementem diagnostyki różnicowej są również badania kontrastowe i endoskopowe przewodu pokarmowego czy obrazowe jamy brzusznej (USG,) tomografia komputerowa (TK).
Rozpatrując endokrynologiczne przyczyny chudnięcia, w pierwszej kolejności ze względu na częstość występowania chorób, należy wziąć pod uwagę nadczynność tarczycy oraz niewyrównaną metabolicznie cukrzycę, głównie typu 1. Do klasycznych objawów tej choroby zalicza się: wielomocz , wzmożone pragnienie oraz uczucia zmęczenia i osłabienia. Zmniejszenie masy ciała jest wynikiem wzmożonego katabolizmu białek strukturalnych i tłuszczów, będącego skutkiem znacznego niedoboru insuliny, a także odwodnienia w przypadku znacznej hiperglikemii. Rozpoznanie choroby opiera się o wartości stężenia glukozy we krwi.
Kolejnym tropem w przypadku spadku masy ciała jest funkcjonowanie tarczycy. W nadczynności tarczycy często obserwuje się chudnięcie (nadmiar hormonów tarczycy powoduje zwiększenie i przyspieszenie metabolizmu). Poza tym towarzyszą mu przyspieszone bicie serca, nadmierne pocenie, biegunki itp.
Zalecałabym ponowną wizytę u specjalisty i wykonanie badań diagnostycznych.
W razie pytań proszę o kontakt.
Pozdrawiam,
Dietetyk kliniczny
Anna Kołdon
