Dieta dla osoby z marskością wątroby

Witam serdecznie,

Leczenie dietetyczne ma ogromne znaczenie w marskości wątroby. Odpowiednio ułożona dieta powinna dostarczać choremu wszystkich niezbędnych składników pokarmowych i uzupełnić ewentualnie zaistniałe niedobory. Należy pamiętać ze prawidłowym leczeniem dietetycznym można poprawić stan zdrowia chorych, natomiast błędy żywieniowe mogą gwałtownie pogarszać stan zdrowia chorych.

Marskość wątroby przebiegać może dwojako:
-bez powikłań tzw marskość wyrównana
- z komplikacjami (marskość niewyrównana)
W pierwszym przypadku dieta pacjenta powinna być jak najbardziej zbliżona do żywienia racjonalnego, z wprowadzeniem modyfikacji w oparciu o indywidualną tolerancję pewnych produktów i potraw (zakazane są napoje alkoholowe). Chorym na marskość wątroby nie zaleca się rutynowo ograniczenia podaży tłuszczu. Ograniczenia dotyczą jedynie spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych, kwasów tłuszczowych typu trans a także cholesterolu. Pacjentom z wyrównaną marskością zaleca się spożycie do 1g/kg należnej masy ciała, to jest 70 g tłuszczów na dobę.
W marskości wątroby wyrównanej należy dietę uzupełniać w składniki mineralne oraz witaminy zwłaszcza A, D, E, C, K. Wynika to z utraty możliwości magazynowania tych składników przez wątrobę lub upośledzonej konwersji prowitamin do formy aktywnej.

Dieta w marskości wątroby z powikłaniami- zalecenia:

- Podaż energii powinna być adekwatna do stanu odżywienia chorego – w przypadku wagi normalnej: 2500-2700 kcal, u osób niedożywionych ok. 3000 kcal, u osób z nadwagą lub otyłością – odpowiednio mniej
-Zakazane jest spożywanie jakichkolwiek napojów alkoholowych.
-Chory powinien spożywać od pięciu do szczęściu niedużych objętościowo, lekkostrawnych posiłków dziennie.
- Dieta powinna być wysokobiałkowa (jeśli objawy choroby nie nasilają się). Połowa dostarczanego białka powinna pochodzić z produktów zwierzęcych (chude mięso, nabiał).
-Ograniczamy cukry proste do maksimum 70 g dziennie, na rzecz cukrów złożonych (produkty zbożowe, ziemniaki).
-Energia z tłuszczów powinna stanowić ok. 35% dostarczanej energii
Wskazane są tłuszcze roślinne, szczególnie oleje. Z tłuszczów pochodzenia zwierzęcego dozwolone jest jedynie masło.
- Należy dbać o częste spożywanie dozwolonych warzyw i owoców, w celu dostarczania witamin i składników mineralnych.

W przypadku encefalopatii wprowadza się dodatkowe zalecenia. Wówczas konieczne jest stosowanie diety ubogobiałkowej (20-40 g/dobę), jak w ostrej niewydolności nerek; niektórzy autorzy optują nawet za wprowadzeniem na 1-3 dni diety bezbiałkowej. Gdy nastąpi poprawa stanu zdrowia pacjenta, podaż białka zwiększa się stopniowo o 10 g co trzy dni, aż do uzyskania zalecanej dawki, czyli ok. 1 g na kg należnej masy ciała na dobę;

Ważne jest, aby przyjmowane pokarmy były zawsze świeże, w tym celu należy przygotowywać posiłki codziennie.

Do produktów niezalecanych w okresie wyrównania choroby należą:
Używki (alkohol, mocna herbata, kawa, kakao)
Ostre przyprawy
Pokarmy wzdymające (kapusta, cebula, rośliny strączkowe, szparagi śliwki. Gruszki, czereśnie)

Ze względu na występującą skłonność do wzdęć, należy unikać spożywania pokarmów bogatych w błonnik.

pozdrawiam
Małgorzata

Witam serdecznie. Postępowanie żywieniowe w przypadku marskości wątroby w dużej mierze uzależnione jest od zaawansowania choroby. Jeśli stan pacjenta jest stabilny i marskość jest wyrównana, wówczas prawidłowo zbilansowana dieta jest jednocześnie elementem leczenia.
Zapotrzebowanie energetyczne (czyli kcal) określa się na podstawie aktualnej wagi pacjenta i waha się w granicach 25-35kcal na kg masy ciała/doba. Przy czym , jeśli pacjent jest otyły, bądź boryka się z nadwagą odpowiednio zmniejszamy podaż kcal z pożywieniem.
Natomiast zapotrzebowanie energetyczne wzrasta np przy infekcjach, stanach zapalnych.
W marskości wątroby - bez względu na tej etiologię i patomechanizm - OBOWIĄZUJE BEZWZGLĘDNY ZAKAZ STOSOWANIA ALKOHOLU I NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH.
Produkty , jakie wybieramy do sporządzania posiłków powinny być jak najmniej przetworzone. Oznacza to, że im krótszy i bardziej czytelny skład na opakowaniu, tym lepiej.
Prawidłowo ułożona dieta dla pacjenta z wyrównaną marskością wątroby nie odbiega od zasad zdrowego odżywiania.
1) posiłki powinny być spożywane regularnie, w stałych odstępach czasu (oczywiście w miarę możliwości). Lepiej zjeść częściej niewielkie porcje.
2) głównym źródłem energii powinny być węglowodany złożone, które odnajdziemy w kaszach, ryżach, makaronach pełnoziarnistych, płatkach owsianych i innych produktach zbożowych
3) wyrównana marskość wątroby nie zobowiązuje do rezygnacji tłuszczów - ALE NALEŻY BARDZO ZWRACAĆ UWAGĘ NA JAKOŚĆ SPOŻYWANEGO TŁUSZCZU. Nasycone tłuszcze roślinne proszę zamienić na oleje roślinne (olej lniany, oliwa z oliwek)
4) podaż białka, dla osób z wyrównaną marskością oblicza się zapotrzebowanie na około 1,0-1,2g białka na kg masy ciała. Proszę wybierać produkty, które dostarczą białka o lekkiej strawności - idealne są ryby (dodatkowo zawierają korzystne tłuszcze i cenne witaminy, tak ważne dla pracy wątroby). Chude mięso z indyka, królika, perliczki (odradzam kurczaki z marketu). Dobre białko to również białko jaja kurzego , polecam jajka gotowane na miękko - zamiast smażonych.
Jeśli toleruje i lubi Pan rośliny strączkowe - fasola, soczewica, bób, ciecierzyca - to również można je wykorzystać komponując własne dania. Świetnie pasują do kasz.
5) warto zadbać o warzywa - dostarczą witamin , a przecież chora wątroba nie jest w stanie kumulować wielu witamin.
6) smaczne owoce powinny zastąpić tłuste i niezdrowe słodkości
7) odpowiednie nawodnienie organizmu - woda lekko mineralizowana, kompoty BEZ CUKRU I SŁODZIKÓW gorzka delikatna herbata, herbaty owocowe - bez cukru
8) wybór odpowiedniej obróbki cieplnej - smażenie zamieniamy na duszenie, gotowanie, gotowanie na parze

Ewentualne dodatkowe obostrzenia i zalecenia dotyczą pacjenta wówczas, gdy stan pacjenta się pogarsza - encefalopatia wątrobowa. U pacjentów z biegunkami tłuszczowymi, u pacjentów z niewyrównaną glikemią (cukrzyca) bądź u pacjentów niedożywionych.

Życzę dużo zdrowia
Pozdrawiam Asia Szmitka-Łuszczyk mgr farmacji dietetyk